İLİNİN ADININ TARİHÇESİ:

Tarihte kurulan her köyün, her şehrin adının ister gerçek olsun, ister rivayet, isterse efsane bir hikayesi vardır Aksaray'in da adı hakkında bir çok rivayet, bir çok efsane anlatılır İranlılar bölgeyi işgal ettiklerinde "Güzel Atalar ülkesi" manasına gelen "CAPPADOCIA" adını bu bölgeye vermişlerdir 

"Aksaray" adına dair rivayetler şöyledir; 

Dar-üs Zafer 

Haçlı seferleri sırasında II Kılıçarslan başkent Konya dışında askeri bir üs kurmayı düşünür Bunun için de günümüzdeki Aksarayı seçer Şehri sağlam surlarla, medrese,camii, hastane, bedesten vb kamu yapılarıyla süsler Her zafer dönüşünde Aksaray'a uğrar, şenlikleri burada başlatır Şehre de " Zafer Yurdu" manasında "DAR-ÜS ZAFER" adını verir 


Dar-üs Süleha

Kılıçarslan burayı o kadar çok sevmektedir ki, kötü niyetli kişilerin bu kente giremeyeceğine dair bir ferman çıkartır Suc işleyenin hemen başı vurulacaktır Evliya Çelebi'nin anlattığına göre bu amaçla sarayın giriş kapısının iki yanına tunçtan iki arslan heykeli yaptırır (Belediye Binasi girisinde bu Aslan Heykelleri halen bulunmaktadir Tabi ki Kilicarslan zamanindan kalanlar degil :-)) Bunlar şehre gözcülük eder, kötün niyetli kişiler kente girdiklerinde aslanlar ağızlarından çıkardıkları alevlerle onları yakar, kül ederler Bu yüzden iyilerin, doğruların, Salihlerin yaşadığı Aksaray'a "İyilerin yurdu" "Salihlerin yurdu" anlamına gelen "DAR-ÜS SÜLEHA" adı verilmiştir 

Ah Saray " Aksaray "

Bir zamanlar Selçuklu sultanlarından birinin çok sevdiği kızı hastalanır Ülkenin tüm hekimleri saraya çağrılır, ama hastalığın sebebi anlaşılamaz Kızın "Ah Saray" iniltileri odalarda yankılanmaktadır O sırada saraya derviş kılıklı bir adam gelir Sultandan izin alıp hastayı görür, konuşturur, nabzını dinlerSevda kelimeleri geçtikçe kızın nabzının hızlandığını görür Kızın kime sevdalı olduğunu, onun nerede yaşadığını öğrenir Kız saraydan kurtulup sevdiğine kavuşamayacağını düşündükçe "Ah Saray" diye inlemektedir Derviş, sultanın huzuruna çıkar Sultana :

Sultanım gözdenizin kurtulmasını ister misiniz ? diye sorar Sultan: 
"Evet onun yaşaması, benim yaşamamdır" der Derviş öğrendiklerini sultana anlatır, hastalığın dermanının iki sevdalının evlendirilmesi olduğunu söyler 

Rivayetlere göre delikanlıyı buldurtur, getirtir Düğün, dernek kurulur Bundan sonra "Ah Saray" iniltileri "AKSARAY" a dönüşür

Halk arasinda Aksaray adinin İzzettin Kılıçarslan tarafından kentin ortasına aktaşlardan görkemli bir saray yaptırmıştırKente bu saraydan dolayı (Beyazsaray) Aksaray adı verildiği söylenmektedir